Árbol acebo

GOROSTIA

Ilex aquifolium

Grèvol (Katalanez) | Acibo, acebiño (Galegoz) | Azevinho (Portugaldarrez) | Holly, common holly , English holly, European holly (Ingelesez) | Houx (Frantsesez)


Akifoliazeoen familiako zuhaitz txiki bat da. Hogei metroko altuera har dezake eta bostehun urteko bizi-luzera izan, normalean ehun urte baino gehiago bizi ez arren. Gabonetako apaindura-tradizioan sartuta dago mihura ordezkatu ostean, mendebaldeko tradizio katolikoan.

Zuhaixka edo zuhaitz txikia da, funtzionalki dioikoa, normalean 5 edo 15 metro bitarteko altuera har dezake, enbor zuzenekoa, piramide itxurakoa, eta adaburu trinkoduna eta oinarritik adarduna Azala zapala izan ohi du bizitza osoan zehar.

Hasiera batean kolore berdekara du eta bigarren edo hirugarren urtetik aurrera behin betiko tonu gris iluna hartuz doa.

Hostoak iraunkorrak, sinpleak, txortendunak eta txandakatuak ditu, forma obalatu batekin, eta bere ezaugarri bereizgarriena da ertz oso arantzatsua duela zuhaitz gazteen kasuan eta helduen azpialdeko adarretan, eta alboetara ez dira arantzatsuak, eta larrukarak ere ez, eta azken horietako goialdeko adarretako gazteenak askoz ere kolore argiagokoak dira. Bost urte irauten dute eta balan kolore berde oso dirdiratsua agertzen dute eta berde – horikara matea azpialdean, zeharo ilegabeak, oso zurrunak eta larrukarak.

Zuhaitz arrak eta zuhaitz emeak daude. Arrek lore zurixkak dituzte, oharkabean geratzen direnak, baina emeek, ernalketaren ondotik, ilar baten tamainako globo-formako fruituak ematen dituzte, hasiera batean berdeak eta heltzean gorri biziak direnak.

Gorostiak zuhaitz solteekin agertzen dira, harizti eta pagadietako oihanpeetan bereziki. Haatik, zenbaitetan sastraka mardula osa dezakete, espezie menderatzaile gisa. Beti giro heze eta itzaltsuak behar dituenez, basoen barnealdean edo mendi-mazela laiotzetan, labarretan eta mendi-zintzurretan hazten da. 2000 metrotik gorako garaieran aurki ditzakegu, beti lur fresko eta solteetan.

Gorostia Europa erdialdeko eta Mediterraneoko landare bat da, Europan oso iparrera iristen ez dena. Orobat, Afrikako ipar mendebaldean eta Asiako hego ekialdean aurki daiteke. Penintsulan ugariagoa da ipar eremuan eta latitudean behera egin ahala mendikate eta mendialdeetan egokitzen da.

Gaur egun espezie babestua da Europako herrialde askotako hedadura handietan, izan ere, leku askotan desagertzeko arriskuan izatear egon da.

Gorostiaren zura oso kalitate onekoa da, gogorra eta horren dentsitate handikoa, ezen uretan ez baitu flotatzen, beraz ez litzateke erabilgarria izango ontzigintzaren industrian. Ebanistek estimatu egiten dute heldulekuak zein armen ipurdiak egiteko, eta baita beltzez tindatu eta ebanoarena imitatzeagatik ere.

Ilex zen artearen izen erromatarra. Linneo naturalista suediarrak gorostiari esleitu zion izen hori hostoek artearen hostoen antza dutelako; aquifolium hitzak “arantzadun hosto” esanahi du.

GOROSTIAren ezaugarriak

Ikusi nolakoak diren zuhaitza osatzen duten atal ezberdinak

Tronco del acebo

Enborra

Hoja del acebo

Hostoa

Flor del acebo

Lorea

Fruto del acebo

Fruitua

GOROSTIAren loratzea

  • URT
  • OTS
  • MAR
  • API
  • MAI
  • EKA
  • UZT
  • ABU
  • IRA
  • URRI
  • AZA
  • ABE